Αυτό που σήμερα ονομάζουμε «Συντηρητισμό» συνιστά ένα ρεύμα που χάνεται σαν νεφέλωμα στους αιώνες των αιώνων. Και λέμε «αιώνες των αιώνων», γιατί είμαστε αρκετά περιορισμένοι ως προς την αναζήτηση του προορισμού της πηγής του. Η πίστη στην Εθνική Ταυτότητα, η αφοσίωση στην Ατομική Ευθύνη, η προσήλωση στο μικρό, απολύτως αναγκαίο, Περιορισμένο Κράτος, η επικρατούσα Ορθοδοξία, είναι βέβαια όλα τα στοιχεία που διαφοροποιούν πολιτικά σήμερα εκείνους που ονομάζονται «συντηρητικοί» από τους υπολοίπους. Περαιτέρω όμως, η αδιάλλακτη εμπιστοσύνη στην παράδοση ∙ η αμφισβήτηση κάθε κυρίαρχης εξουσίας ∙ η υπεροχή του κοινοτικού βιώματος, αυτού που ξεπερνά την ατομικότητα και «αναγκάζει» τον μονήρη πολίτη σε «κοινωνούντα», δηλαδή «μετέχοντα», «ομοούσιο», «μεταλαμβάνοντα» μέρος στην συλλογική ζωή των συνανθρώπων του ∙ η εξέχουσα, αλλά ισότιμη και παράλληλη θέση της αυθεντίας στο σύνολο ∙ είναι στοιχεία επίσης κατ’ ουσίαν συντηρητικά. Ο Συντηρητισμός, λοιπόν, ευρίσκεται στα σπάργανα της Εκκλησίας του Δήμου στην Αθηναϊκή Πολιτεία, στην Απέλλα της Σπάρτης, στην βαθειά αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο, όπου ο Ξένιος Ζευς επίτασσε την φιλοξενία στους ξένους που μας επισκέπτονται, στον Πλάτωνα όταν λέει πως απαγορεύεται στον Ήλιο να μετατοπιστεί. Και αυτός απαγορεύει την Σελήνη να αλλάξει πορεία, για χάρη της Δικαιοσύνης. Γνώρισε ποτέ κανείς «παραβίαση ασύλου της κατοικίας» στην Αρχαία Ελλάδα, όπου δεν κατοχυρώθηκε ουδέποτε το «δικαίωμα ασύλου της κατοικίας»;. Ας μην γελιόμαστε, δεν ξεπεράσαμε την Ανθρωπιά, ή αν θέλετε τον πολιτισμό, των προπατόρων μας, επειδή αναπτυχθήκαμε τεχνολογικά.
Ο μακρύς πρόλογος έγινε ώστε να συνειδητοποιήσει ο αναγνώστης πως λέγοντας Συντηρητικός, δεν νοούμε κάτι σημερινό ή του προηγούμενου αιώνα, αλλά μία σύνολη κοσμοθεώρηση με μονιστικό στην ολοκλήρωση της πρόσημο. Όταν ο Κάρολος Μάρξ έγγραφε τον 19ο αιώνα, πρέπει να τονίσουμε ότι ήταν γνώστης μιας πάμπλουτης πνευματικής μάχης που δόθηκε πριν την Γαλλική Επανάσταση. Οι Συντηρητικοί της εποχής του Μεσαίωνα αντεπιχειρηματολόγησαν εκ βαθέως και επίπονα επί της δημιουργίας του σημερινού κράτους. Του σύγχρονου δηλαδή κράτους, που όλοι βλέπουμε και πολύ ή λίγο γνωρίζουμε και βιώνουμε. Ήταν αυτοί που είχαν το προνόμιο να δουν τον καπιταλισμό και φιλελευθερισμό να ξεδιπλώνεται στο χαρτί. Έτσι έκαναν τις δικές τους παρατηρήσεις.
Αρχικά, ήταν ο Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve, μέλος της παρισινής αριστοκρατίας που διετύπωσε κάμποσα χρόνια πριν τον Κάρολο Μάρξ, το πρόβλημα της υπεραξίας του εργάτη στον καπιταλισμό. Οι απολογητές της φεουδαρχίας προείδαν ότι σε ένα καπιταλιστικό σύστημα είναι πολύ πιθανόν ο εργαζόμενος να αμείβεται με λιγότερα από όσα παράγει. Επειδή λοιπόν, το αντίκρισμα της παραγωγής, ήτοι το χρήμα, καθίσταται μέσον ανθρωπίνων σχέσεων, υπογραμμίστηκε η αποπροσωποποίηση. Με άλλα λόγια, οι Συντηρητικοί ήταν οι πρώτοι που είδαν πως σε καπιταλιστικές συνθήκες, η παραγωγή απομυζά την προσωπικότητα, και οι άνθρωποι μετενσαρκώνονται σε αριθμούς και ανούσιους (πλην αναγκαίους) παράγοντες ενός κύκλου εργασιών. Το αληθινό νόημα μεταδίδεται στο χρήμα. Συνεπώς απαξιώνεται η υπόσταση του πολίτη. Ας εφιστεί κάποια προσοχή. Το χρήμα, ως αντίκρισμα της παραγωγής είναι ορθολογικό σύστημα. Η εμμονική προσήλωση όμως, στερεί τα ανθρώπινα, κοινοτικά, συλλογικά, ανώτερα χαρακτηριστικά της ύπαρξης. Αυτό ακριβώς το νόημα βρίσκουμε στα «Χειρόγραφα» του Μαρξ το 1844, με τις απαραίτητες παραπομπές στον Σοφοκλή και τον Σαίξπηρ. Μερικές δεκαετίες αργότερα θα τα αναφέρει πάλι στο γνωστό «Κεφάλαιο».
Ο Χέγκελ ήταν εκείνος που διετύπωσε την αυτονόμηση των αναγκών σε μία αστική κοινωνία. Ο άνθρωπος εργαζόμενος, ο άνθρωπος πολίτης, ο άνθρωπος στην οικογένεια, ο άνθρωπος στην συλλογικότητα της κοινότητας, ο άνθρωπος στον έρωτα κλπ., ήταν ακριβώς αυτή η διάσπαση των ρόλων/αναγκών του ανθρώπου. Ο σύγχρονος άνθρωπος, μπολιασμένος τα διδάγματα της Γαλλικής Επανάστασης ενσωμάτωσε αυτή τη διάσπαση. Είναι ένας άλλος, σε κάθε τομέα δραστηριότητας. Μία αντίληψη, εξ αντιδιαστολής αντίθετη με τον πλούτο της προσωπικότητας, ως όλο. Στον Πλάτωνα έχουμε την «πορεία προς το Εν», στον Αριστοτέλη το «ένα Κινούν που ρυθμίζει τα άλλα», στον Ηράκλειτο «τον Πόλεμο (ένα) που γεννά τα λοιπά». Για τους προγενέστερους του Χέγκελ Συντηρητικούς της φεουδαρχίας, αυτή η ενότητα του Σύμπαντος, όπως εκφράστηκε προβεβλημένα στον Πλάτωνα ήταν δεδομένη. Αυτή η Ενότητα προσδιόριζε τον νόμο, μέσω της παράδοσης, και άρα αντικατόπτριζε ατελώς, το τέλειο απόλυτο Αγαθό. Έτσι ο Μάρξ κατέληξε να καταστεί επικριτής και μέγας εχθρός του φιλελεύθερου μοντέλου, εξαιτίας αυτής της ανθρωπολογικής διάσπασης του ενιαίου ανθρώπου στην αστική κοινωνία. Εν συνεχεία την συνάρτησε με την παραπάνω αναφερόμενη αποπροσωποποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων. Ο άνθρωπος-αριθμός αποξενώνεται, αλλοτριώνεται, καθίσταται απάνθρωπος και βάναυσος, αντιμετωπίζοντας τις καταστάσεις εργαλειακά.
Τέλος στα Grundrisse (Βασικές γραμμές της κριτικής της πολιτικής οικονομίας) συναντούμε από τον ίδιο την σύνδεση μαρξιστικής και συντηρητικής κριτικής του καπιταλισμού.
Στα κοινωνικοπολιτικά του αιτήματα, ο μαρξισμός χρησιμοποίησε την οικονομιστική θεώρηση καταλήγοντας στην περίφημη «πάλη των τάξεων». Όταν όμως επεδίωξε να θεμελιώσει την φιλοσοφία του ανθρωπολογικά το έκανε δια μέσου του «μονισμού». Επομένως, έτι μία φορά ο μαρξισμός μετέρχεται συντηρητικές έννοιες ώστε να αποδείξει την ιδεολογία του. Φανταστείτε, λοιπόν, μία λογομαχία κατά την οποία τα οικονομικά και κοινωνικά επιχειρήματα θα απαγορεύονται. Ο μαρξιστής θα βρεθεί στην ανάγκη χρήσης του Εν, του απόλυτου υπερβατικού Αγαθού, της μίας ουσίας, που διέπει το σύμπαν. Από εκεί, θα κοιτάξει να τεκμηριώσει πως η τελείωση του ανθρώπου κατακτάται μέσω της πορείας του προς την μία και μοναδική αλήθεια. Έτσι, θα καταλήξει πως η «ζώσα ζωή», η ζωή που αξίζει/ταιριάζει να ζεί κανείς είναι η ζωή χωρίς τις διασπάσεις του πλουραλισμού, δηλαδή των πολυδιάστατων ξεχωριστών ιδιοτήτων, χωρίς ανώτερη ενοποίηση. Συνεπώς, θα αντιστρατευτεί ο μαρξιστής τον ίδιο τον μαρξισμό, απαρνούμενος την ιδεολογία του.
Αντιθέτως, ένας Έλληνας Συντηρητικός αμέσως αντιλαμβάνεται πως η ουσία των πάντων ξεκινά από το Εν. Γιατί; Μα επειδή μέσω της εθνικής ταυτότητος και της παράδοσης θα δεί το ρήμα «είναι», θα ξεχωρίσει το «είν», το οποίο χρησιμοποιείται αντί του «Εν», ήτοι του ενός, και η ίδια του η γλώσσα θα του επιλύσει σε ελάχιστα δευτερόλεπτα το ανθρωπολογικό πρόβλημα. Αυτό μάλιστα αποτελεί ένα ισχυρό επιχείρημα εναντίον εκείνον που σκέφτηκαν ελαφρώς επί της κατάργησης της καθαρεύουσας, και πλέον της χρήσης τόσων πολλών ξενικών όρων στην ελληνική γλώσσα. Η γλώσσα κύριοι, διδάσκει αφ’ εαυτής τον πολιτισμό μας.
Ολοκληρώνοντας το παρόν πόνημα, θεωρούμε ότι κατέστη δυνατή μία αποθεμελίωση του μαρξισμού ως πλήρη ιδεολογία. Είναι επιπλέον, αξίον λόγου ότι αντέγραψε μέρη ενός παλαιού συντηρητικού λόγου, λησμονώντας το ανθρωπολογικά υπερβατικό βίωμα της ανθρώπινης διανόησης. Έμεινε στον παχυλό υλικό κόσμο. Ήταν συντηρητικός, χωρίς τα πιο κρίσιμα, θεμελιακά, ακατέργαστα, βαρυσήμαντα, θεόπνευστα, παραδοσιακά στοιχεία του Συντηρητισμού. Γι’ αυτό και ως φθηνή απομίμηση εξέπεσε της ίδιας της θέσεως ως ιδεολογία. Είναι ιδεολόγημα. Πως υπάρχει μία ιδεολογία χωρίς συνολικό συμπαντικό αφήγημα; Είμαστε, έπειτα τούτων, υποχρεωμένοι να υποστηρίξουμε ότι ο Μαρξ πέταξε κάποιες σκόρπιες συντηρητικές θέσεις στο έργο του, προσέθεσε αρκετό βερμπαλισμό, και ταξίδεψε στη λήθη της ιστορίας των ιδεών. Θα θέλαμε να κλείσουμε το δοκίμιο με μία φράση του J.Glenn Gray, αμερικανού καθηγητή φιλοσοφίας στο Colorado College: «Ο Έγελος πίστευε ότι σε όλη την Ιστορία, μόνο οι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του υποκειμένου με το σύμπαν. Το μόνον που τους έλειψε ήταν μία απολύτως ανθρώπινη θρησκεία… Μία τέτοια θρησκεία έπρεπε να καταργήσει μια για πάντα το παράλογο της τυφλής μοίρας [όπως εκφράζεται στην αρχαία τραγωδία] και την τυραννία της φύσης. Ο Χριστιανισμός [στην ορθόδοξη μορφή του] στην ελληνίζουσα εγελιανή ερμηνεία του, κάλυπτε αυτήν την επιτακτική ανάγκη».
