Του Ιωάννη Σ. Λάμπρου
Μήτρα όλων των κακών;
Η ανάρτηση κειμένου σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης της κ. Παπαγγελή, υποψήφιας περιφερειακής συμβούλου Αττικής με τον Γιώργο Κουμουτσάκο στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, αναφορικά με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, επανέφερε το ζήτημα της θέσης της συγκεκριμένης περιόδου στη σύγχρονη ελληνική ιστορία.
Η θέση του Πολυτεχνείου στο δημόσιο διάλογο αλλάζει. Υπήρξε εποχή που οι πιο πολλοί ήθελαν να ταυτιστούν με τη «γενιά του Πολυτεχνείου» και με ότι αυτή αντιπροσώπευε. Τώρα, είναι σύνηθες να βρίζει κάποιος οποιονδήποτε είχε σχέση με το Πολυτεχνείο. Αποτελεί έναν ευδιάκριτο στόχο για τη σημερινή παρακμή. Πλήρης απονομιμοποίηση. Σε αυτό ευθύνεται, πρώτιστα, η πολιτεία αρκετών από αυτών που συμμετείχαν αλλά και αυτών που πολιτεύτηκαν στο όνομα του Πολυτεχνείου χωρίς να έχουν αγωνιστεί.
Οι ασκούντες κριτική στη γενιά του Πολυτεχνείου τη θεωρούν υπαίτια για όλα τα δεινά της πατρίδας μας. Έστω και αν, σχεδόν, όλα προϋπήρχαν της γενιάς του Πολυτεχνείου…
Η επιδείνωση στην Οικονομία, η χαλάρωση των ηθών, ο κρατισμός, η δυσλειτουργία του κράτους, η εξάρτηση. Όλα αποδόθηκαν στην γενιά του Πολυτεχνείου.
Ο παρεμβατικός ρόλος του κράτους υπήρξε ανέκαθεν στοιχείο της ελληνικής οικονομίας. Οι κρατικοποιήσεις δε, δεν ξεκίνησαν από τους μετέχοντες στην εξέγερση του Πολυτεχνείου αλλά από τον Κ. Καραμανλή μετά την ανάληψη της εξουσίας το 1974. Παράλληλα, η πολιτική των πανωτοκιών που γονάτισε πολλές ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Γ. Ράλλη.
Δανεικά υπήρχαν και πριν το 1974. Εξάρτηση υπήρχε και πριν το 1974. Πως θα ονόμαζε κανείς τις σχέσεις της Ελλάδος με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία πριν το 1974; Είναι λόγω ακριβώς αυτής της διαχρονικής εξάρτησης και της αναζήτησης προστατών που ώθησε τον Κ. Καραμανλή να εντάξει την χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ως προστατευτική ασπίδα απέναντι στον τουρκικό επεκτατισμό. Η έμφαση δε στην υλική ευμάρεια, ο καταναλωτικός τρόπος ζωής υπήρξε αναπόσπαστο στοιχείο των δεξιών κομμάτων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πολιτική του Κ. Καραμανλή με τις αντιπαροχές είναι ενδεικτική του εκμαυλισμού των Ελλήνων πολύ πριν ανέλθει στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ. Ο ηδονηστικός ατομισμός και η υπερκατανάλωση προϋπήρχαν στην ελλαδική κοινωνία. Μάλιστα είχαν ενταθεί κατά τη διάρκεια της επταετίας. Η δε δημογραφική κάμψη παρατηρείται από το 1970.
Η οκταετία του Κ. Καραμανλή 1955 – 1963 βρίθει από σκάνδαλα με επιχειρηματίες. Φαινόμενα διαφθοράς συναντάμε και κατά τη διάρκεια της επταετίας από την τότε στρατιωτική ηγεσία.
Αποτελεί απόδειξη ιδεολογικής ένδειας και ανίκανης ηγεσίας το ότι τα δεξιά / συντηρητικά κόμματα δεν κατάφεραν να δώσουν πειστικές απαντήσεις σε όλες αυτές τις τάσεις. Μάλιστα υιοθέτησαν άκριτα τις παραπάνω επιλογές και τις εφάρμοσαν μόλις αυτά άσκησαν εξουσία. H κοσμική ζωή ( lifestyle ) και ο άκριτος δανεισμός απετέλεσαν αναπόσπαστα στοιχεία και της Νέας δημοκρατίας.
Τέλος, η διόγκωση του δημόσιου τομέα με τον διορισμό υπεράριθμων υπαλλήλων από τον Α. Παπανδρέου αποτελεί καταστροφική πολιτική, η οποία , όμως, έχει τις ρίζες της πριν το 1974. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αν και φαύλος και κυνικός, προσπάθησε με στρεβλό τρόπο να διορθώσει μια αδικία. Την περιθωριοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων συμπατριωτών μας από τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις όταν το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων ήταν απαραίτητο για το οτιδήποτε. Αν δεν υπήρχε περιθωριοποίηση αυτών των Ελλήνων δεν θα υπήρχε ανάγκη αποκατάστασης τους και δεν θα φορτώνονταν οι Δημόσιες Υπηρεσίες πλεονάζον αντιπαραγωγικό εργατικό δυναμικό. Ο Α. Παπανδρέου ήταν το εκτελεστικό όργανο αυτής της στρέβλωσης. Ο ηθικός αυτουργός, όμως, η αιτία του κακού ήταν οι εθνικόφρονες της μεταπολεμικής περιόδου. Εξ’ άλλου και σε αυτόν τον τομέα η μη μαρξιστική Νέα Δημοκρατία μπορεί να μην έφτασε τη δόξα του ΠΑΣΟΚ αλλά κατέβαλλε φιλότιμες προσπάθειες να μην διαταράξει αυτή την πολιτική.
Η έλευση της μεταπολίτευσης και η άσκηση κυρίαρχης επιρροής από τη λεγόμενη γενιά του Πολυτεχνείου, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν δημιούργησε αλλά ενέτεινε παθογένειες που προϋπήρχαν και είχαν να κάνουν με τις συνθήκες κοινωνικού μετασχηματισμού από την εποχή της τουρκοκρατίας, της Επανάστασης και αργότερα. Παράλληλα, η απονομιμοποίηση διαχρονικών αξιών της ελληνικής κοινωνίας από το στρατιωτικό καθεστώς έδωσε τη θέση της σε πάσης φύσεως εισαγόμενα ιδεολογήματα και νοοτροπίες ξένα προς τον τόπο μας και υπονομευτικά της ταυτότητας μας.
Τι κρατάμε
Σίγουρα, η αντίθεση στο καθεστώς και τα βασανιστήρια των εξεγερμένων έγιναν αντικείμενο καπηλείας από καιροσκόπους που δεν είχαν συμμετοχή στην κατάληψη του Πολυτεχνείου ή που στην καλύτερη περίπτωση συμπαραστάθηκαν στους νέους φοιτητές από το Λονδίνο και το Παρίσι. Η Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ το χρησιμοποίησε για να εμπεδώσει την ηγεμονία τους στην κοινωνία. Η κ. Παπαγγελή γράφει για «…ωμό ηθικό μανιχαϊσμό: οι πολίτες χωρίζονταν σε «καλούς» αριστερούς-«προοδευτικούς», και κακούς…». Όπως ακριβώς ο διαχωρισμός μεταξύ καλών εθνικοφρόνων και μιασμάτων, προδοτών αριστερών μετά τον πόλεμο. Ότι έδωσες θα λάβεις…
Επίσης, η δυσαρέσκεια εντάθηκε από την χρήση υπερβολών και ψεμάτων στην προσπάθεια να λάβει το γεγονός μεγαλύτερες διαστάσεις. Σωστά αναφέρει η κ. Παπαγγελή τις περιπτώσεις της Ηλένιας και των ομαδικών τάφων. Διαπράττει, όμως, τεράστιο λάθος αναφορικά με τους νεκρούς δίνοντας έμφαση στον τόπο και όχι στην πράξη αυτή καθ’ εαυτή. Αναφέρει πως «Μας είπαν για δολοφονημένους εντός του χώρου του Πολυτεχνείου, όπου όμως κανείς δεν έχασε τη ζωή του.» Έχει αλήθεια σημασία αν δεν σκοτώθηκαν συμπατριώτες μας στο χώρο του Πολυτεχνείου αλλά χτυπήθηκαν θανάσιμα λίγο παρακάτω στη διασταύρωση Αβέρωφ και Μάρνης όπως ο 17χρονος Διομήδης Κομνηνός; Διασταύρωση Πατησίων και Κότσικα όπως ο 16χρονος Αλέξανδρος Σπαρτίδης; Διασταύρωση Πατησίων και Στουρνάρη όπως ο 20χρονος Μιχαήλ Μυρογιάννης; Με τα μέχρι στιγμής στοιχεία της έρευνας του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη ( Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών ) 24 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ως αποτέλεσμα επιθέσεων που δέχτηκαν. Ένας δε, ο Γεώργιος Σαμούρης, 22 ετών, χτυπήθηκε στη διασταύρωση Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων και εξέπνευσε στο πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου όπου είχε μεταφερθεί.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου οφείλει να τοποθετηθεί στις σωστές τις διαστάσεις. Δεν συγκρίνεται με την 25η Μαρτίου ή την 28 Οκτωβρίου.Δεν ευθύνεται για την πτώση της δικτατορίας. Το τίμημα για αυτό το καταβάλλουν, 40 χρόνια μετά, οι Έλληνες της Κύπρου. Ανέδειξε, όμως, τις εσωτερικές του αντιφάσεις και ανταγωνισμούς. Η ανάληψη της εξουσίας από τον Δ. Ιωαννίδη και το μετέπειτα πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου δίνουν την εντύπωση πως το Πολυτεχνείο συνετέλεσε, έμμεσα, στη τουρκική εισβολή. Από την άλλη, όμως, δεν σημαίνει ότι αν είχε παραμείνει ο Παπαδόπουλος δεν θα προσπαθούσε, παρά την είσοδο πολιτικών προσώπων στην κυβέρνηση, να κάνει πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Ήδη είχαν γίνει απόπειρες δολοφονίας του Μακαρίου πριν το 1973. Επίσης, τι πιθανότητες υπήρχαν για επιτυχή ολοκλήρωση των εργασιών της κυβέρνησης Μαρκεζίνη για διενέργεια εκλογών στις αρχές του 1974; Όλα αυτά αποτελούν υποθέσεις. Την στιγμή που είσαι έτοιμος να κάνεις αυτό το βήμα και να αναλάβεις τις συνέπειες ( δεν υπήρχε έτοιμη στρατιά δικηγόρων και δημοσιογράφων να τους συμπαρασταθεί ) δεν υπολογίζεις τι θα μπορεί να συμβεί εδώ και εκεί. Καθοδηγείσαι ολοκληρωτικά από το σκοπό που έχεις θέσει και δεν αναλώνεσαι σε παίγνια και υποθέσεις. Τίποτα άλλο δεν μετράει.
Η κ. Παπαγγελή, υποτιμητικά, χαρακτηρίζει τα γεγονότα του Πολυτεχνείου εφηβική εξέγερση. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, ακυρώνεται η θέληση ορισμένων νέων ανθρώπων, στην ακμή τους, να διακινδυνεύσουν τη σωματική τους ακεραιότητα απέναντι σε ένα στρατιωτικό καθεστώς. Πόσο μάλλον όταν τις τελευταίες δεκαετίες έχει γίνει τόσο μεγάλη κατάχρηση των λέξεων αγώνας και αντίσταση από κάθε απίθανο «επαναστάτη» που γνωρίζει πολύ καλά πως δεν θα καταβάλλει το τίμημα που κατέβαλλαν αρκετοί από τους φοιτητές το 1973.
Ακόμα και αν αρκετοί από αυτούς τους νέους εξαργύρωσαν την συμμετοχή τους με θέσεις και αξιώματα δεν ακυρώνεται η συγκεκριμένη στιγμή της αντίστασης. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, και τις πολιτικές προεκτάσεις, ανεξάρτητα από τον μετέπειτα βίο τους εκείνη η στιγμή τους ανήκει. Είναι δική τους. Νέοι άνθρωποι καθοδηγούμενοι από τη συνείδηση τους. Ακόμα και αν δεχθούμε το ακραίο σενάριο ότι όλη η εξέγερση είχε ενθαρρυνθεί από τρίτους αυτό δεν μειώνει τη συγκεκριμένη στιγμή της αντίστασης και τα βασανιστήρια που υπέστησαν πολλοί από αυτούς.
Οφείλουμε ως κοινωνία να τιμάμε κάθε εκδήλωση αγωνιστικού φρονήματος. Στις κανονικές της διαστάσεις. Οφείλουμε να μνημονεύουμε συγκεκριμένα, όχι γενικά και αόριστα, τους συνανθρώπους μας οι οποίοι, βάσει της προαναφερόμενης έρευνας, έχασαν τη ζωή τους άσχετα αν χτυπήθηκαν μέσα στο χώρο του Πολυτεχνείου ή όχι…
Οφείλουμε, τέλος, να μνημονεύουμε όσους βασανίστηκαν και ιδιαίτερα αυτούς που δεν απασχόλησαν ποτέ την κοινή γνώμη και που έφυγαν ή θα φύγουν από τη ζωή ήσυχα και σεμνά αρνούμενοι να εκπορνεύσουν τα δεινά τους.
Δεν πρέπει να οδηγηθούμε από το άκρο της θεοποίησης στο άκρο της άρνησης. Δεν χρειάζεται να θάψουμε το παρελθόν και να το αρνηθούμε ολοκληρωτικά. Κρατάμε ότι αξίζει. Νέους, υγιείς, όμορφους ανθρώπους, όπως η κ. Παπαγγελή, να φωνάζουν για την πατρίδα τους κρατώντας ελληνικές σημαίες. Ξεχνάμε όλα τα άλλα. Να μείνει αυτή η εικόνα.
Η κ. Παπαγγελή τελειώνει την ανάρτηση της με τη φράση: «Δεν χρειαζόμαστε νέα Πολυτεχνεία και νέους μάρτυρες, αλλά μια επανάσταση του πιο αυτονόητου πράγματος: «της κοινής λογικής» ». Αν αυτό το έθνος βάδιζε με την κοινή λογική η κ. Παπαγγελή θα φορούσε μαντήλα, όντας μητέρα επτά παιδιών κάπου στην Ανατολία. Θέλουμε ήρωες. Χρειαζόμαστε Έλληνες με αίσθηση αυτοθυσίας. Χρειαζόμαστε μπροστάρηδες εθνικών και κοινωνικών αγώνων. Αυτοί θα διαιωνίσουν το Έθνος. Αυτοί θα αναζωογονήσουν την κοινωνία μας. Το κολλαγόνο από μόνο του δεν αρκεί…
