Στις 3.00πμ της 28ης Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρεσβευτής Εμμανουέλλε Γκράτσι, επισκέφτηκε τον Πρωθυπουργό (Δικτάτορα ουσιαστικά) της Ελλάδας Ιωάννη Μεταξά και του παρέδωσε τελεσίγραφο με αξιώσεις της Ιταλίας απέναντι στην Ελλάδα. Ο Μεταξάς, φορώντας μια πρόχειρη ρόμπα πάνω από το νυχτικό του, απέρριψε το τελεσίγραφο λέγοντας Alors, c’est la guerre!, γαλλική φράση που σημαίνει «Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμος».
Έτσι η Ελλάδα εισήλθε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, γράφοντας χρυσές σελίδες ιστορίας στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο στην Πίνδο αλλά και βιώνοντας μια τρομερή τριπλή κατοχή από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους.
Ωστόσο, πρέπει να επικεντρωθούμε στο ουσιαστικό μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου: το μήνυμα αυτό χωρίζεται σε δύο επίπεδα. Από τη μια βρίσκεται η κυβέρνηση της χώρας τότε που –έστω και χωρίς λαϊκή εντολή, όντας διορισμένη από τα Ανάκτορα- δίνει το μήνυμα (μέσω του Μεταξά) της υπευθυνότητας και μη υποχώρησης απέναντι σε αξιώσεις μιας πολύ ισχυρότερης χώρας με πολλαπλάσια στρατεύματα λίγα χλμ από τα σύνορα της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, ο Μεταξάς εκφράζει μέσω της απόρριψης του τελεσιγράφου τη λαϊκή βούληση, πράξη που ιστορικά αποκατέστησε στη συνείδηση του λαού σε μεγάλο βαθμό το γεγονός πως ήταν δικτάτορας.
Από την άλλη, το μήνυμα της 28ης Οκτωβρίου δεν περιορίζεται μόνο στους κυβερνώντας αλλά επεκτείνεται και στους κυβερνώμενους: ο ελληνικός λαός υποδέχθηκε με ενθουσιασμό την απόρριψη του τελεσιγράφου και ετοιμάστηκε για πόλεμο. Το σπουδαιότερο ήταν πως (με εξαίρεση την ηγεσία του ΚΚΕ που έμενε πεισματικά προσηλωμένη στο σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ) πολίτες όλων των πολιτικών φασμάτων (δεξιά, κέντρο και αριστερά) παραμέρισαν τις διαφορές τους και πολέμησαν ενωμένοι σαν Έλληνες απέναντι στους εισβολείς. Αυτή, ακριβώς, ήταν η μεγάλη νίκη. Οι Ιταλοί με τη μεγαλομανία και την επιθετικότητά τους είχαν πετύχει να ενώσουν τους Έλληνες σαν μια γροθιά και τους έκαναν να δεχτούν ως αρχηγό κάποιον τον οποίο δεν είχαν ψηφίσει αναγνωρίζοντας πως στην κρίσιμη εκείνη στιγμή είχε σταθεί στο ύψος του.
Όμως, το «ΌΧΙ» (όπως μεταφράστηκε η απόρριψη του τελεσιγράφου από τη λαϊκή παράδοση) δεν ήταν ένα στιγμιαίο «PLANB». Η Κυβέρνηση λαμβάνοντας τα μηνύματα της Ιταλικής Επιθετικότητας είχε προετοιμάσει την άμυνα στην περιοχή των Ελληνοαλβανικών συνόρων. Συνεπώς, το «ΟΧΙ» ήταν και προϊόν προετοιμασίας.
Σημαντικό, να αναφερθεί πως το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά έβλεπε με συμπάθεια το Ιταλικό Φασιστικό Καθεστώς του Μπενίτο Αμιλκάρε Μουσολίνι. Ωστόσο-και αυτό είναι σημαντικό- πολιτική χαράζεται με βάση τα συμφέροντα του κράτους και όχι με βάση συμπάθειες και αντιπάθειες του εκάστοτε Πρωθυπουργού. Ως εκ τούτου, ανεξάρτητα από το αν το «ΌΧΙ» το είπε υπό πίεση ή με εντολή του Βασιλιά ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή έθεσε την εθνική κυριαρχία και το συμφέρον της χώρας πάνω από τις προσωπικές του συμπάθειες.
Το ποιος είπε το ΟΧΙ είναι σαφές πως έχει δυο απαντήσεις: στις 3.00μ το είπε ο Μεταξάς στον Ιταλό πρέσβη με την απόρριψη του τελεσιγράφου. Τις αμέσως επόμενες ημέρες το ΟΧΙ το είπε ο ελληνικός λαός με το αίμα που έχυσε να υπερασπιστεί την Ελλάδα και να γράψει χρυσές σελίδες στο βιβλίο της Ιστορίας.
Ας γίνει, λοιπόν, παράδειγμα για όλους μας Κυβερνώντες και Κυβερνώμενους η στάση της γενιάς των παππούδων μας που τίμησαν τη χώρα και τις ιερές αξίες της εθνικής μας παράδοσης. Και αυτό το πέτυχαν ενωμένοι…
Ο Θεός ας αναπαύσει τους πεσόντες Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.
