Κρίνεται σκόπιμο, πριν αναφερθεί οτιδήποτε άλλο, να λυθεί η παρεξήγηση με τον καχύποπτο αναγνώστη. Όχι, η δικtατορία του Μεταξά δεν κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα του τριπτύχου. Πολύ περισσότερο δεν τα κατέχει η δικτατορία των Συνταγματαρχών του 1967. Για την ακρίβεια το άκουσμά του ανατρέχει τουλάχιστον τόσο πίσω όσο η ναυμαχία της Σαλαμίνας, όταν οι πρόγονοί μας Σαλαμινομάχοι πρίν ξεκινήσει η μάχη τραγουδούν τους λόγους που τους οδηγούν σε αυτή.
Το τρίπτυχο, λοιπόν, αυτό χρήζει σήμερα, ίσως περισσότερο και από τότε στην Σαλαμίνα, ιδιαίτερης προσοχής. Αφενός, πρέπει να αναδειχθεί η βαθειά ουσιαστική του αξία, που το καθιστά πλοηγό σε μια εποχή αξιακού αποπροσανατολισμού και σύγχυσης. Αφετέρου, για να το προστατεύσουμε απο εκείνους που πολλάκις το έχουν καπηλευθεί, αλλά η δυνατότητα ερμηνείας και κατανόησής του εξαντλείται στον παπαγαλισμό του.
Η ανάλυσή μας φαίνεται σωστότερο να ξεκινήσει από το τελευταίο συστατικό στοιχείο του τριπτύχου. Και αυτό γιατί η οικογένεια προηγείται οντολογικά τόσο της θρησκείας, όσο και της πατρίδας. (Το πώς η οικογένεια του Αδάμ και της Εύας προηγείται του Θεού θα εξηγηθεί παρακάτω)
Ήδη από τα πολιτικά του Αριστοτέλη, ένα από τα σπουδαίοτερα έργα ενός εκ των σπουδαιοτέρων πολιτικών, μεταξύ πολλών άλλων αντικειμένων με τα οποία καταπιάστηκε, φιλοσόφων, μαθαίνουμε την φυσική πορεία των πραγμάτων. Άρρεν και θήλυ ενώνονται από φυσικό ένστικτο και γεννάται για πρώτη φορά ο θεσμός της οικογένειας, ως επιταγή της φύσης. Αλλά, ενώ για την φυσική ένωση των δύο φύλων δεν αρμόζει να λεχθούν περισσότερα, το αποτέλεσμά της είναι κάτι το κοσμογονικό. Η απαρχή του πολιτισμού έχει μόλις συμβεί. Οι οικογένειες σύντομα πολλαπλασιάζονται σχηματίζοντας αυτό που σήμερα θα λέγαμε συνοικίες και οι συνοικίες ενώνονται σε πολιτική κοινωνία. Ιδού, ο μαρξιστικός διεθνισμός σπαράζει υπό τον ήχο του πρώτου κλάματος του νεογέννητου έθνους. Αυτό, λοιπόν, είναι η οικογένεια. Η γενεσιουργός δύναμη του πολιτισμού, ο φορέας του έθνους και ο δεσμός αίματος που κατ’αρχήν συνέχει τα μέλη του.
Ο πολιτισμός, όμως, εξελίσσεται και μάλιστα με ρυθμούς γεωμετρικούς. Η μεταφορά της ρητής γνώσης δεν γίνεται αρκετά γρήγορα και ολόκληρα τμήματα της συλλογικής εμπειρίας κινδυνεύουν να λησμονηθούν. Και εδώ μπαίνει η θρησκεία. Στην πραγματικότητα η θρησκεία δεν είναι παρά μια εξειδίκευση αυτού που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως “γενική αρχή της παράδοσης”. Για να διασωθεί η συλλογική εμπειρία, η οποία έχει πια ξεπεράσει την φυσική δυνατότητα του ανθρώπου να την οικειοποιείται υπό την ρητή της μορφή, πρέπει να γίνει μια κωδικοποίησή της. Όλα αυτά που χαρακτηρίζουν ένα έθνος, τα ήθη, τα έθιμα, η γλώσσα, είναι απλώς επιμέρους κωδικοποιήσεις της συλλογικής εμπειρίας, οι οποίες συμβαίνουν κάθε φορά που ο πολιτισμός γίνεται αρκετά περίπλοκος και είναι αναγκαίες για την αποσυμφόρηση και περαιτέρω εξέλιξή του. Αλλά η θρησκεία, έχοντας περιβληθεί τον θείο φόβο, είναι πλέον κάτι πολύ περισσότερο από έναν απλό κώδικα αξιών. Είναι περισσότερο ένα ηθικό και αξιακό Σύνταγμα που αντικατροπτίζει εναργέστερα από κάθε τι άλλο, τα ηθικοκοινωνικά πιστεύω του φορέα της. Το αν ο Θεός της είναι ένας ή πολλοί, άντρας ή γυναίκα, συγχωρετικός ή εκδικητικός κ.ο.κ. είναι ένα σήμα για το βαθύτερο ποιόν του πιστού της.
Όμως, όλα αυτά θα ήσαν ανώφελα αν η κάθε οικογένεια και κατ’επέκταση το κάθε έθνος, δεν είχε έναν τόπο όπου θα μπορούσε σταθερά να ζήσει, αφενός διαιωνίζοντας την φυσική του παρουσία, ανταποκρινόμενο στην αρχέγονη επιταγή του αυξάνεσθαι και πληθύνεσθαι, αφετέρου δε προάγοντας τον πνευματικό και πολιτιστικό του μέγεθος.
Όπως κάθε άτομο μιας κοινωνίας απαιτεί έναν ελάχιστο προστατευμένο φυσικό χώρο, μέσα στον οποίο μπορεί να ζει όπως αυτό επιθυμεί, έτσι και κάθε έθνος απαιτεί έναν αντίστοιχο γεωγραφικό χώρο τον οποίο θα διαφεντεύει αποκλειστικά από τα υπόλοιπα έθνη και θα τον αποκαλεί σπίτι ή ,όπως έχει καθιερωθεί, πατρίδα, δεικνύοντας πάλι μέσω της ετυμολογίας την στενότατη σχέση του θεσμού αυτού με εκείνον της οικογενείας από τον οποίο ξεκινήσαμε την ανάλυσή μας.
Αυτό, λοιπόν, είναι το νοηματικό περιεχόμενο του αυτού του τριπτύχου. Μακριά από τις όποιες γενοκρατικές, θεοκρατικές ή ρατσιστικές αντιλήψεις, αναδύεται ο γνήσια φιλελεύθερος και συνάμα συντηρητικός του χαρακτήρας.
