του Ανακρέοντα Ματαράγκα
Ακριβώς ένα μήνα πριν την Εθνική Εορτή της 25ης Μαρτίου, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος υπέβαλε τη λεπτομερή περί της Ελληνικής Οικονομίας έκθεσή του για το έτος 2015, η οποία είναι ανηρτημένη στο διαδίκτυο, στη διάθεση παντός ενδιαφερομένου.
Κυνικά μιλώντας -και χωρίς ασφαλώς να υπονοείται οποιαδήποτε πρόθεση- αποτελεί ευνοϊκή συγκυρία το γεγονός πως μεσολάβησε ένας μήνας από τη δημοσιοποίηση μίας έκθεσης βαρύνουσας σημασίας για την Ελλάδα έως τον εορτασμό της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, διότι εάν συνέπιπταν χρονικά, το αίσθημα χαρμολύπης θα ήταν ιδιαίτερα έντονο.
Ανεξαρτήτως της μεταξύ τους χρονικής απόστασης, σε άλλες -προ κρίσης- περιόδους, λίγοι θα επενδύαμε έστω και λίγο χρόνο προκειμένου να διαβάσουμε επί τροχάδην έστω και μία συνοπτική περίληψη της εν λόγω έκθεσης και ελάχιστοι θα καταβάλαμε έστω και την ελάχιστη προσπάθεια να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας σε δύο
-φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους- στοιχεία που εμπεριέχονται σε αυτή. Αναφερόμαστε αφ´ενός στην εκροή ανθρωπίνου κεφαλαίου (brain drain ή exodus),
αφ´ετέρου στην εισροή Προσφύγων & Μεταναστών.
Σύμφωνα με τις “Μακροοικονομικές εξελίξεις & προοπτικές στην Ελλάδα” της έκθεσης της ΤτΕ:
[…] Από το 2008 µέχρι το 2013, σχεδόν 223 χιλιάδες νέοι ηλικίας 25-39 ετών εξήλθαν µόνιµα από τη χώρα µε κατεύθυνση πιο ανεπτυγµένες χώρες, αναζητώντας εργασία µε καλύτερη αµοιβή και καλύτερες προοπτικές κοινωνικής και οικονοµικής προόδου. Είναι η γενιά που επηρεάστηκε περισσότερο από την κρίση, γνωστή ως “generation E” (expats) ή “generation G” (young, talented and Greek) ή “generation We” […]
Μεταξύ των συμπερασμάτων που παρατίθενται:
[…] Αριστεία, διαφάνεια και αξιοκρατία: Αν και η οικονοµική κρίση ενίσχυσε τη µεγάλη φυγή των Ελλήνων επιστηµόνων, δεν αποτέλεσε εντούτοις τον αποκλειστικό λόγο της µαζικής µετανάστευσης. Η αναξιοκρατία και η αδιαφάνεια στην επιλογή, η µετριοκρατία, ο νεποτισµός, η διαφθορά, η αναποτελεσµατικότητα της δηµόσιας διοίκησης, η έλλειψη ευκαιριών δηµιουργικής απασχόλησης και εξέλιξης, η έλλειψη κινήτρων επιχειρηµατικότητας µαζί µε την οικονοµική κρίση και την αβεβαιότητα για το µέλλον της χώρας, καταγράφηκαν από τους ίδιους τους ενδιαφεροµένους ως οι σηµαντικότεροι λόγοι φυγής […]
Στις “Προοπτικές για το 2016”, η έκθεση της ΤτΕ αναφέρει:
[…] Μια κατηγορία αβεβαιοτήτων και κινδύνων συναρτάται µε το µεγάλο πρόβληµα της εισροής προσφύγων-µεταναστών και ο τρόπος µε τον οποίο θα το αντιµετωπίσει η Ελλάδα, κυρίως όµως η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της. Αν αποτύχουµε ως χώρα να συντονιστούµε µε τις ευρωπαϊκές επιλογές και δεν προχωρήσουµε σύντοµα στην υλοποίηση όσων έχουµε αναλάβει, δεν µπορεί να προβλεφθεί µε βεβαιότητα η ευρωπαϊκή αντίδραση. Από την άλλη πλευρά, δεν µπορεί επίσης να προβλεφθεί η στάση κρατών-µελών της ΕΕ ακόµη και αν η Ελλάδα εκπληρώσει στο ακέραιο τις δικές της υποχρεώσεις. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το ενδεχόµενο επιβολής περιορισµών στην ελεύθερη κίνηση ανθρώπων και εµπορευµάτων δεν µπορεί να αποκλειστεί και, αν συµβεί, οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονοµία θα είναι βαριές:
1/ Άµεσα ορατές θα είναι οι αρνητικές επιπτώσεις στον ελληνικό τουρισµό από την καθυστέρηση ή ενδεχοµένως αποτυχία στην αποτελεσµατική διαχείριση του προσφυγικού ζητήµατος σε συνδυασµό µε τις συνεχιζόµενες αφίξεις νέων προσφύγων που αναµένεται να ενταθούν τους προσεχείς µήνες.
2/ Το ενδεχόµενο εγκλωβισµού µεγάλου αριθµού προσφύγων στο εσωτερικό της χώρας απαιτεί έγκαιρο σχεδιασµό και αποτελεσµατική προετοιµασία, µεταξύ άλλων και για να µη τεθεί σε κίνδυνο η κοινωνική συνοχή. Επιπλέον, θα αυξηθούν οι δηµόσιες δαπάνες για την περίθαλψη και την προσωρινή -ή σε ορισµένες περιπτώσεις µονιµότερη- εγκατάσταση του ολοένα αυξανόµενου αριθµού προσφύγων και µεταναστών.
3/ Θα επιβαρυνθεί σηµαντικά το κόστος διακίνησης εµπορευµάτων από την Ελλάδα, µε αποτέλεσµα τη µείωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της.
4/ Θα αποθαρρυνθούν ξένες επενδύσεις που θα επέλεγαν την Ελλάδα ως πύλη εισόδου εµπορευµάτων στην Ευρώπη […]
Είναι αναμενόμενο, καθώς ζούμε σε μία εποχή υπερπληροφόρησης και μοιραία διατρέχουμε αυξημένο κίνδυνο παραπληροφόρησης, πολλοί εξ ημών να αναζητούμε ανακούφιση -αν όχι καταφύγιο- στην επιλεκτική αδιαφορία ή άγνοια. Κάποιοι μάλιστα
-ενδεχομένως πιο υποψιασμένοι- να επιλέγουν μία παραλλαγή της δίαιτας, που ο Αμερικανός συγγραφέας Timothy Ferriss περιγράφει ως “low information diet”, στο bestseller βιβλίο του “The 4-Hour Workweek”.
Εν τούτοις, σε μία περίοδο πρωτοφανούς -οικονομικής και όχι μόνο- κρίσης, ακόμη και εάν θέλουμε να πιστεύουμε πως έχουμε το δικαίωμα να μην ενδιαφερόμαστε για όσα συμβαίνουν γύρω μας, ουδείς διαθέτει το προνόμιο να μην επηρεάζεται από ό,τι συμβαίνει γύρω του. Είτε θέλει να το πιστεύει είτε όχι.
Αντί επιλόγου και επ´ αφορμή της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης: το δικαίωμά μας να υπερηφανευόμαστε για όσα παραλάβαμε από τις προηγούμενες Γενιές συνοδεύεται από την υποχρέωσή μας να μην ντρέπονται οι επόμενες για ό,τι εμείς θα τους παραδώσουμε.
*Δημοσιεύθηκε στην μηνιαία ναυτιλιακή εφημερίδα “Ακτή Μιαούλη”, τεύχος #8
