του JonathanNewman*
Μετάφραση: Σταύρος Χριστοδούλου**
Η ρητορική που στρέφεται κατά της ελεύθερης αγοράς και υπέρ του σοσιαλισμού κατακλύζει τις επικεφαλίδες και ξεπροβάλλει όλο και περισσότερο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τις περισσότερες φορές βέβαια αυτοί οι πολέμιοι της αγοράς δεν μπορούν να προσδιορίσουν καν την διαφορά μεταξύ των οργανισμών που χρηματοδοτούνται από τα κράτη όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και των πραγματικών αγορών. Όμως, αυτό δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο, αφού αυτά τα άρθρα ή τα memesείναι συχνά λαϊκιστικά και ασαφώς διατυπωθέντα- σκοπίμως διαρθρωμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να εμποδίζουν επιθέσεις από απληροφόρητους ή ειλικρινείς περιγραφές αυτού που πραγματικά υποστηρίζουν. Εν τέλει, όλα καταλήγουν πάντα σε ένα συμπέρασμα: ο σοσιαλισμός αποδίδει καλύτερα από τον καπιταλισμό.
Αν και τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από την Αριστερά, η Δεξιά δεν είναι αθώα, εφόσον φαίνεται πρώτα-πρώτα να ενδιαφέρεται περισσότερο για την προώθηση της δικής της εκδοχής της προπαγάνδας, η οποία δεν περιλαμβάνει προφανώς μια κάποια υπεράσπιση των αγορών. Το «υψώστε υψηλότερα τείχη στα σύνορα», για παράδειγμα, δεν είναι επαρκής απάντηση στο «κάθε κέρδος είναι αισχρό».
Αντί όμως να λυγίσουμε σε αυτό το σύμπλεγμα ή απλώς να καταφύγουμε στο «Διαβάστε τώρα ΔΙ.Ε.ΣΥ!»(μία κατάλληλη απάντηση ξεκάθαρα), οφείλουμε να δείξουμε, καίτοι ξανά, ότι ο σοσιαλισμός- ακόμα και εφαρμοζόμενος από ικανούς πολιτικούς ηγέτες- είναι ακατόρθωτος και οδηγεί σε καταστροφικές συνέπειες.
Η Ανάγκη του κέρδους, των τιμών, των επιχειρηματιών
Ο Σοσιαλισμός αντικατοπτρίζει την συλλογική ιδιοκτησία (π.χ. κρατικό μονοπώλιο) των μέσων παραγωγής. Ζητά την κατάργηση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των συντελεστών παραγωγής. Συνεχίζει πως, οι μισθοί και τα κέρδη είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, ενώ υποστηρίζει πως το κέρδος πρέπει να είναι μηδενικό.
Τα εγγενή προβλήματα συστήματος αυτού προκύπτουν από τον ορισμό του και όχι από τις ιδιαιτερότητες στην τυχόν εφαρμογή του. Παρόλ’ αυτά, οι υπέρμαχοι του σοσιαλισμού ορίζουν ως «συλλογικό» την στασιμότητα, μονιμότητα των συντελεστών παραγωγής. Και έτσι, χωρίς αλλαγές-μεταβολές δεν υπάρχουν τιμές, ενώ χωρίς τιμές δεν υφίσταται τρόπος να μετρήσουμε το κόστος παραγωγής.
Σε μία απρόσκοπτη οικονομία της αγοράς, οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών καθορίζονται από την βοήθεια τους στην παραγωγή αγαθών που επιθυμούν οι καταναλωτές. Αυτοί βγάζουν ένα οριακό προϊόν και επειδή κάθε εργάτης έχει κάποια συγκριτικά πλεονεκτήματα υπάρχει κάποιο κέρδος για τον καθένα.
Αν οι τεχνολογικές μεταβολές καθιστούν ορισμένους συντελεστές πιο παραγωγικούς, ή αν η εκπαίδευση και η άσκηση έκαναν έναν εργάτη πιο παραγωγικό οι τιμές και οι μισθοί τους ίσως αυξηθούν στο νέο πιο υψηλό ελάχιστο προϊόν. Ένας επιχειρηματίας δεν θα ήθελε να νοικιάσει ή να αγοράσει κανέναν συντελεστή σε μια τιμή που υπερβαίνει το οριακό προϊόν επειδή θα υφίστατο τότε απώλειες.
Οι απώλειες τότε του επιχειρηματία είναι περισσότερο σημαντικές απ’ ότι κάποιοι φαντάζονται. Δεν πρόκειται για χτυπήματα στο κέρδος ή την απώλεια του. Οι απώλειες δείχνουν στην αγορά ότι οι πόροι που χρησιμοποιήθηκαν για να παράγουν κάτι ήταν υπερεκτιμημένοι συγκριτικά με ό,τι παρήγαγαν. Οι απώλειες δείχνουν ακόμα ότι ο πλούτος έχει χαθεί.
Τα κέρδη δεικνύουν το αντίθετο. Παρουσιάζουν την οικονομική ανάπτυξη και την δημιουργία πλούτου. Μια επικερδής πορεία της παραγωγής είναι αυτή στην οποία το προσωπικό που παράγει κάποια καταναλωτικά προϊόντα κοστίζει λιγότερο απ’ ό, τι οι καταναλωτές επιθυμούν να πληρώσουν για το καταναλωτικό αγαθό.
Τα κέρδη και οι απώλειες είναι, συνεπώς, πολύ πιο σημαντικά από συνήθη κίνητρα, και αναμφισβήτητα δεν πρόκειται για συνωμοτικό κάλυμμα της καπιταλιστικής τάξης. Πρόκειται για τον μόνο τρόπο να γνωρίζουμε ότι ο πλούτος δημιουργείται αντί να καταστρέφεται σε κάποιο σημείο της παραγωγικής διαδικασίας.
Υπό τον σοσιαλισμό, υπάρχει ένας μόνο ιδιοκτήτης που δεν ανταγωνίζεται κάποιους παράγοντες ακόμα και μακριά από την παραγωγική πορεία ή άλλους «παίχτες» στην παραγωγή. Κανείς δεν είναι ικανός να γνωρίζει, με κανένα ίχνος σιγουριάς, πως ένα συγκεκριμένο εργαλείο ή μηχανή ή ένα εργοστάσιο θα μπορούσε να παράγει κάτι άλλο με παραγωγικότερο τρόπο. Κανείς δεν γνωρίζει τι να παραγάγει και πόσο να παραγάγει. Είναι ένα οικονομικό χάος.
Χωρίς αγορές, δεν ξέρουμε τί ή πόσο να παραγάγουμε.
Τα κέρδη και οι απώλειες καθοδηγούν τους επιχειρηματίες στην διαδικασία της παραγωγής αγαθών που αναμένουν ότι θα ζητήσουν οι καταναλωτές. Χωρίς αυτήν την πληροφόρηση, συμπεριλαμβανομένου και του κόστους παραγωγής ειδικά, οι επιχειρηματίες δεν δύνανται να εμπλακούν στον οικονομικό υπολογισμό, την εκτίμηση δηλαδή της διαφοράς μεταξύ των μελλοντικών εσόδων και του αναγκαίου κόστους παραγωγής για την προσπόριση μελλοντικών εσόδων.
Οι εργάτες δουλεύουν (ενν. στον σοσιαλισμό) σε τομείς που δεν έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα, δεν είναι ειδικευμένοι. Οι αγρότες στέλνονται στα εργοστάσια, οι ράφτες στα ορυχεία, επί παραδείγματι. Οι εργάτες έτσι είναι λαθεμένα «τοποθετημένοι» στην γραμμή παραγωγής και έχουν το λάθος εργαλείο στο χέρι τους. Κάθε πρωί, έτσι, η οικονομία λεηλατείται.
Το πολωνικό έργο BrunetwillCallδιακωμωδούσε τέτοιες καταστάσεις εντός της ταινίας, με καταναλωτές και αγαθά κεφαλαίων στα πιο απίθανα μέρη. Ένας χασάπης παίρνει ένα καλώδιο από το συμπλέκτη του αυτοκινήτου, για παράδειγμα, που είχε μέσα στο ψυγείο του και το δίδει στον πρωταγωνιστή που πληρώνει με πληροφορίες για την τοποθεσία που βρίσκεται το διπλό για μωρά καροτσάκι κάποιου που γέννησε μόλις δίδυμα.
Επομένως η αποτυχία του σοσιαλισμού δεν είναι εξαρτημένη από την κουλτούρα, το χρόνο, το μέρος των θυμάτων. Ο σοσιαλισμός έχει κουσούρια στον πυρήνα του: η «συλλογική» ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Ως τέτοιος, δεν υπάρχει περίπτωση να θεσπίσει μια λειτουργική και παραγωγική μορφή πουθενά. Πρακτικά, βέβαια τα θεωρητικά ζητήματά του ανοίγουν το δρόμο για εμφύλια αναταραχή, που αντιμετωπίζεται με κρατική βία και αριθμό νεκρών μεγαλύτερο από κάθε αριθμό επίσημου πολέμου που έχει δοθεί ποτέ.
Χωρίς κίνητρα κέρδους να παράγουν, τα μερίδια πρέπει να μπούνε στην θέση τους. Με μερίδια, από την άλλη μεριά, ακόμα και στην περίπτωση που οι εργάτες δεν ψεύδονται για την παραγωγή, το χάος συνεχίζει να βασιλεύει. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα: αν ένα μερίδιο παραγωγής καρφιών βασίζεται στον αριθμό των καρφιών, οι εργάτες παράγουν πολλά μικροσκοπικά, άχρηστα καρφιά. Ένα μερίδιο καρφιών, που θα βασίζεται στο βάρος θα ενθάρρυνε τους εργάτες να παράγουν τεράστια αλλά επίσης άχρηστα καρφιά – μια κατάσταση διακομισθείσα σε καρτούν του ’60.
Ατελείωτες ουρές απλωμένες κατά μήκος της ΕΣΣΔ ήταν γεμάτες ανθρώπους που έψαχναν για παπούτσια παρόλο που η παραγωγή στην ΕΣΣΔ υπερέβαινε αυτή των ΗΠΑ. Το πρόβλημα ήταν ότι όλα τα παπούτσια ήταν μικρά γιατί η παραγωγή των παπουτσιών μετράτο με τον αριθμό και όχι με τα νούμερα ή τα σχέδια που οι καταναλωτές ζητούσαν.
Το ξύπνημα από τον Σοσιαλισμό
Ορισμένες περιπτώσεις είναι αστείες ∙ άλλες όχι. Περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από πείνα στην ΕΣΣΔ το 1932-1933 (μη επαρκής εκτίμηση βασισμένη σε χειραγωγήσιμη πηγή πληροφοριών) . Οι συγγραφείς του TheblackbookofCommunism (1999) υπολογίζουν πως ο θάνατος σχεδόν 100 εκατομμυρίων ανθρώπων αποδίδεται σε κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά καθεστώτα.
Ο αριθμός αυτός είναι 200 φορές μεγαλύτερος από τον αριθμό των νεκρών των ΗΠΑ στον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο (και υπό κάποιο συλλογισμό θα λέγαμε πως ο αριθμός αυτός αποδίδεται στον σοσιαλισμό επίσης).
Ακόμα και σήμερα στην Κούβα, το μέσο εισόδημα είναι 20$ το μήνα. Στην Β. Κορέα οι πολίτες συστηματικά συμμορφώνονται από τις δωδεκάδες που εκτελούνται για το έγκλημα της λαθραίας παρακολούθησης τηλεόρασης της Νοτίου Κορέας.
Όταν οι άνθρωποι λιμοκτονούν και δυστυχούν, το κράτος δεν μπορεί να επιβιώσει, εφόσον αυτοί γνωρίζουν πως άλλοι άνθρωποι ζούνε καλλίτερα. Το κράτος τότε χρησιμοποιεί προπαγάνδα, παραπληροφόρηση και λογοκρισία ώστε να κάνει τον ήδη αιχμάλωτο πολίτη πιο μπερδεμένο και υποτακτικό.
Επομένως, υπολογίστε με στους έκπληκτους όταν ακούω φρέσκα κελεύσματα περί σοσιαλισμού το 2015- αν το ακλόνητο οικονομικά υπολογισμένο επιχείρημα και ο αστρονομικός αριθμός νεκρών δεν έχει κατεβάσει τους διακόπτες της Αριστεράς του σοσιαλισμού, δεν έχω ιδέα τι μπορεί. Η ιδέα είναι παράλληλα χρεωκοπημένη και νεκρή τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη.
*MISESInstitute
* Ο Σταύρος Χριστοδούλου είναι φοιτητής Νομικής ΔΠΘ, υπέρμαχος της απομάκρυνσης των κομμάτων από τα ΑΕΙ και ΤΕΙ, ιδρυτής της ΑΝΟΚ.
