του Σαράντου Καργάκου

Καμμιά αντίρρηση· να βγούμε σε κάθε λογήςαγοράαλλά όχι με χαρτιά. Τα ομόλογα, όσο κι αν φέρνουν προσκαίρως λεφτά, δεν αποτελούν εγγύηση σταθερού οικονομικού μέλλοντος. Σήμερα φουσκώνουν, αύριο ξεφουσκώνουν. Αυτό που αποτελεί εγγύηση είναι το να βγούμε στις αγορές όλου του κόσμου με δικά μας προϊόντα. Προϊόντα, όμως, που να συνδυάζουν χαμηλή τιμή και υψηλή ποιότητα, όπως τα ακτινίδια της Νέας Ζηλανδίας και τα μήλα της Χιλής.

Δεν είμαι κακόπιστος, ώστε να μην αναγνωρίσω το μόχθο, το πείσμα, τη μεθοδικότητα του κ. Σαμαρά, αλλά και την αντοχή του κ. Στουρνάρα. Πέτυχαν με το παραπάνω να δημιουργήσουν πλεόνασμα. Κι ακόμη πέτυχαν μια αιφνιδιαστική και επιτυχή έξοδο στην αγορά, με ό,τι θετικό -ενδεχομένως κι αρνητικό- συνεπάγεται αυτό. Τουλάχιστον σταμάτησαν οι ύβρεις κατά της Ελλάδας.

Ωστόσο, όσο κι αν είναι κολακευτικοί οι έπαινοι που πλουσιοπάροχα μας επιδαψιλεύουν ξένοι ισχυροί πολι­τικοί και οικονομικοί παράγοντες, όσο κι αν προσπα­θεί να τονώσει το ηθικό μας με ορούς αισιοδοξίας ο κ. Σαμαράς, πάλι θα «πράξωμεν ουδέν», αν στηριχθούμε στα πιο χαμηλότοκα δανεικά και δεν στρωθούμε στη δουλειά.Δεν υποτιμώ την επιχειρηματικότητα του γρα­φείου και των υπολογιστών. Αλλά έχουμε καεί από τέ­τοιες επιχειρηματικότητες «λευκού κολλάρου». Όταν ακούω δανεικά, πάντα στο νου μού έρχεται μια φράση του Μακρυγιάννη: «Πάλι θα σπείρουμε αλάτι».

Αυτό που επί μια ολόκληρη ζωή προτείνω, είτε διδά­σκοντας είτε γράφοντας, είναιη επάνοδος στη δουλειά αμέσου αποδοτικότητας. Καλά είναι τα επιστημονικά επαγγέλματα, αλλά χωρίς τα χειρωνακτικά, τα διπλώ­ματα και τα πολυδιπλώματα, είναι παπλώματα χωρίς κρεβάτι. Η χειρωνακτική εργασία είναι η βάση, το θε­μέλιο πάνω στο οποίο μπορεί να στηριχθεί κάθε άλλη εργασία. Ας το πούμε λίγο παραβολικά: Όταν η πόλη των Αθηνών αντιμετώπιζε τον κίνδυνο των Περσών, ο δαιμόνιος Θεμιστοκλής εξεμαίευσε από την Πυθία τον περίφημο χρησμό: «Την πόλη θα σώσουν τα ξύλινα τεί­χη». Κι εννοούσε τα πλοία. Και χάρη σ’ αυτά η Αθήνα σώθηκε και ακολούθως δημιούργησε το μέγα της θα­λάσσης κράτος.

Σήμεραβέβαια τα πλοία δεν είναι μόνο ξύλινα (ωστόσο υπάρχουν και ξύλινα παραδοσιακά με θαυ­μάσιες προοπτικές)· είναι μεταλλικά. Ας στραφούμε πρωτίστως σ’ αυτά. Ας θυμηθούμε τι είπε στη Δημογεροντία των Ψαρών ο αθάνατος Κανάρης κατά το στίχο του Αλέξανδρου Πάλλη: «Τίποτε, αρχόντοι δε φελά· μονάχα το καράβι». Βέβαια ο πυρπολητής, έβλεπε το καράβι από την πολεμική σκοπιά· εγώ το βλέπω από την οικονομική.Η θάλασσα είναι το μεγαλύτερο και ευφορώτερο χωράφι της γης. Τα περισσότερα «αλέτρια» που την οργώνουν είναι ελληνικής ιδιοκτησίας, έστω κι αν δεν φέρουν όλα ελληνική σημαία και ελληνική ονομα­σία. Φέρνουν, όμως, καθαρό χρήμα. Και το χρήμα αυτό θα ήταν πολύ περισσότερο, αν τα πληρώματα ήσαν κατά πλειοψηφία ελληνικά.

Απ’ ό,τι μαθαίνω από φίλους που ζουν από τη «θα­λάσσια γεωργία»,η ναυτιλία θα μπορούσε ν’ απορρο­φήσει άνω των 40.000 νέων, πολλοί από τους οποίους χαζολογούν στις καφετέριες ή μπροστά σ’ ένα υπολο­γιστή νομίζοντας ότι αυτό σαν το λυχνάρι του Αλαντίν θα τους δώσει ψωμί.Χρήμα και ψωμί, και μάλιστα σε ποσότητα ικανοποιητική, δίνει το καράβι. Που σήμερα δεν σε κάνει απλό ναύτη· σε κάνει επιστήμονα, κι ας έχεις τελειώσει μόνο το Γυμνάσιο. Αλλά πέρα από τις απολαβές, υπάρχει το ταξίδι, η δίψα της περιπέτειας.

Ίσως μιλώ προσωπικά, διότι όνειρο το είχα από μι­κρός να γίνω καπετάνιος. Όχι για τα λεφτά (που δεν είχα), όσο για το ταξίδι. Να γνωρίσω τον κόσμο. Να περάσω απ’ όπου πέρασε ο Μαγγελάνος (η πρώτη μου αναγνωστική αγάπη το βιβλίο του Τσβάιχ), ο Κολόμβος, ο Βάσκο ντε Γκάμα. Σε ηλικία 70 ετών ήμουν έτοιμος να μπαρκάρω σε φορτηγό του καπετάν Παν. Τσάκου και παλαιότερα του Βαγγέλη Αγγελάκου. Ας όψονται κά­ποια -μάλλον χαλασμένα- καρδιομετρικά μηχανήματα. Ως φοιτητής, εκπρόσωπος της Φιλοσοφικής σχολής στη ΔΕΣΠΑ, το ανώτατο τότε φοιτητικό όργανο, είχα κά­νει πρόταση να αποκτήσουμε δικαίωμα οι φοιτητές να εργασθούμε τους θερινούς μήνες στα καράβια. Ο τότε υπουργός (ή υφυπουργός) Ναυτιλίας Μανώλης Κεφαλογιάννης το δέχτηκε μετά χαράς. Αντέδρασαν όμως οι συνδικαλιστές, μη δα και φάμε εμείς οι φοιτητές το ψωμί των ναυτεργατών! Τόσο μυαλό…

Δίπλα στο κρεβάτι μου, πάνω στο κομοδίνο, έχω πάντα 5-6 βιβλία. Όταν θέλω να ξεκουράσω το μυαλό μου και να φρεσκάρω την ψυχή μου, κάνω ταξίδια νοερά διαβάζοντας το βιβλίο μιας κυρίας, που συντρόφεψε επί χρόνια πολλά το σύζυγό της καπετάνιο στα μεγαλύτε­ρα λιμάνια της γης. Η κυρία είναι σύζυγος του λογί­ου πλοιάρχου κ. Φρίξου Δήμου. Σ’ ένα εκδοτικό οίκο γνώρισα μια πανέμορφη κοπέλα που τη φλερτάριζαν πολλοί λιμοκοντόροι. Της έλεγα διδακτικά: «Πρόσεξε, καψερή μου, μη σε τουμπάρει κάποιος χαρτογιακάς. Να βρεις ένα παιδί μπρατσωμένο». Και το βρήκε. Σήμερα την προσφωνώ «Καπετάνισσα». Στις διακοπές της έχει οργώσει όλες τις θάλασσες.

Και δεν είναι μόνον αυτή. Πληροφορούμαι ότι σε μια πόλη, που συντάσσεται με τον ηρωισμό, γεννήθηκε ένα πανέμορφο και πανέξυπνο κορίτσι που αντί να δι­εκδικήσει μια θέση σε κάποια από τις ποικιλώνυμες και απροσδιορίστου χρησιμότητας σχολές, από αυτές που χορηγούν πτυχία ανεργίας, προτίμησε να γίνει καπετά­νισσα. Μετά το πρώτο έτος των θεωρητικών σπουδών μπήκε στη δοκιμασία της πρακτικής εξάσκησης. Ταξίδε­ψε στις άγριες θάλασσες του Νότου και βγήκε παλληκάρι. Προβλέπω ότι η νεαρή θαλασσοβάτισσα σε λίγα χρόνια, αν δεν έχει παντρευτεί εφοπλιστή, θα έχει γίνει αυτή εφοπλιστής!

Το λέω για τους νέους. Η θάλασσα ανοίγει μέλλον λαμπρό.Τα γεγονότα στην Ουκρανία, που θα είναι, όπως και ήταν, μακράς διαρκείας, θα δώσουν πλούσια κέρδη στην ελληνική ναυτιλία. Το δείχνει ακόμη η ανά­πτυξη της Κίνας, και η σε λίγο εκτίναξη της Ινδίας και της Βραζιλίας. Οι Έλληνες πρέπει και μπορούμε να γί­νουμε «αμαξηλάτες των θαλασσών».

Ο Ιμπραήμ, αντικρύζοντας το 1825 από τον Αχλαδόκαμπο την Ύδρα, την ονόμασε «Μικρή Αγγλία». Ανσήμερα νέοι και νέες στραφούν προς τα καράβια, σε λίγα χρόνια η άλλοτε θαλασσοκράτειρα Βρετανία θα ονομάζεται «Μικρή Ελλάδα».