Επειδή αυτή την εποχή βγαίνουν συνήθως όλοι οι γνωστοί κεντρώοι – όπως έχουμε πει, όλα τα κόμματα είναι κέντρο – να υμνήσουν τον «εθνάρχη» και να θάψουν ακόμα πιο βαθιά τους έξι εκτελεσμένους στο Γουδί και μαζί φυσικά την ίδια την μνήμη της δεξιάς παράταξης στην Ελλάδα, δώστε προσοχή στα εξής σημεία σχετικά με την Μικρασιατική Εκστρατεία.
Μια καταδικασμένη επιχείρηση
Η μικρασιατική εκστρατεία ήταν από την αρχή μια καταδικασμένη επιχείρηση, λόγω μορφολογίας εδάφους, αποστάσεων,. σύνθεσης πληθυσμού και έλλειψη μέσων. Ενας άνθρωπος το υποστήριξε αυτό από την αρχή,ο Ιωάννη Μεταξάς, και δικαιώθηκε. Η Ελλάς ακόμα και αν νικούσε δεν θα μπορούσε οικονομικά και στρατιωτικά να στηρίξει την κατοχή του μικρασιατικού εδάφους πιεζόμενη από τους εχθρικούς πληθυσμούς της ενδοχώρας και απειλούμενη ταυτοχρόνως στα Βόρεια σύνορα της απο την Βουλγαρία. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους οι Πελοποννήσιοι είχαν απορρίψει αποστολή βοήθειας στις Ιωνικές πολιτείες. Δεν ήταν ηλίθιοι οι αρχαίοι.
Το ατόπημα του Βενιζέλου
Ο Βενιζέλος δέχτηκε να αναλάβει μόνος του μια εκστρατεία για λογαριασμό των συμμάχων -και κυρίως των Άγγλων- χωρίς καμιά δέσμευση από πλευράς τους, με μόνο εχέγγυο επιτυχίας την φιλία του με τον Λόιντ Τζορτζ και την προσωπική του γοητεία. Δεν υπολόγισε καθόλου την διάσταση απόψεων μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας – η τελευταία έβλεπε την ελληνική παρουσία στην Μ.Ασία εξαρχής εχθρικά. Υποτίμησε το ενδεχόμενο η Αγγλία – δλδ μόνο ο Λόιντ Τζώρτζ, διότι οι άλλοι υπουργοί είχαν διαφορετικές απόψεις – να προτιμήσει την σύμμαχο Γαλλία από το προτεκτοράτο Ελλάς, όπερ και εγένετο.
Το ερώτημα είναι, γιατί ενεπλάκη ο Βενιζέλος σε μια υπόθεση που κατά τους στρατιωτικούς παρουσίαζε ανυπέρβλητες δυσκολίες και η οποία δίχαζε τους συμμάχους; Ήταν τόσο βέβαιος; Η απάντηση είναι ότι το έκανε γιατί πάνω στο στοίχημα της Σμύρνης είχε στηρίξει ολόκληρο το πολιτικό του αφήγημα. Δίχασε τον ελληνικό λαό και εξόρισε με την βοήθεια των ξένων έναν βασιλιά, κήρυξε δικτατορία(1917-20) και όλα αυτά για το τίποτα; Η συνθήκη των Σεβρών πίστευε ότι θα τον δικαίωνε στα μάτια του ελληνικού λαού. Θα μπορούσε να πει «ναι, σου στέρησα την ελευθερία και τα συνταγματικά διακαιώματα, έδιωξα τον βασιλιά σου, που τόσο αγαπούσες, αλλά πήραμε την Σμύρνη». Ο ελληνικός λαός όμως, δυσκολοκυβέρνητος και ατίθασος, τον τιμώρησε για τα πεπραγμένα του.
Ένα στοίχημα
Η εκστρατεία προς την Άγκυρα που τόσο συκοφαντήθηκε απο τους Βενιζελικούς, ήταν η φυσική συνέπεια της συνθήκης των Σεβρών, διότι το παλιόχαρτο δεν έλυνε κανένα πρόβλημα, δεν αναγνωρίστηκε από κανένα κράτος, δεν νομιμοποιήθηκε από κανένα κοινοβούλιο και απόμεινε σε εμάς να προσπαθήσουμε με πόλεμο να το επιβάλλουμε. Όπως όμως σωστά είχε προβλέψει ο Μεταξάς, η πολεμική προσπάθεια θα μας ωθούσε στο εσωτερικό της χώρας, το εχθρικό εσωτερικό και εκεί δεν θα μπορούσαμε να σταθούμε. Όλο το εγχείρημα υπήρξε ένα στοίχημα. Κερδίζω τα παίρνω όλα. Χάνω,τα χάνω όλα. Η εκστρατεία αυτή δεν έγινε για να κατακτήσουμε και άλλα εδάφη, όπως ηλιθιωδώς διαδίδουν τα κεντροαριστερά Βενιζελικά παπαγαλάκια. Έγινε μόνο για να αναγκάσουμε τον Κεμάλ να υπογράψει κάποια συνθήκη με ευνοϊκούς για εμάς όρους και για να γίνει αυτό έπρεπε να υπάρξει μια δική μας μεγάλη νίκη. Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, έλεγε ο μέγιστος Κλαούζεβιτς. Χάσαμε μετά από τιτάνια, ηρωϊκή προσπάθεια.
Ωστόσο, αυτό που σας κρύβουν είναι ότι η εκστρατεία προς την Άγκυρα ήταν αποφασισμένη ήδη από το στρατηγείο του Βενιζέλου (βλ. τηλεγράφημα Πρασκευόπουλου Ιούλιου 1920 και τηλεγράφημα Βενιζέλου προς Λόιντ Τζορτζ, 5 Οκτωβρίου 1920). Οι εξ λοιπόν εκτελέσθηκαν διότι επιχείρησαν να φέρουν εις πέρας την μικρασιατική πολιτική του Βενιζέλου και είναι ψέμματα αυτό που λένε τα βενιζελικά παπαγαλάκια πως ήθελαν να κλείσουν την εκστρατεία και γι αυτό κέρδισαν τις εκλογές. Ποτέ από επίσημα χείλη της αντιβενιζελικής αντιπολίτευσης δεν είχε ακουστεί «να κλείσουμε την εκστρατεία» αντιθέτως τον Ιούνιο του 1920, ενωμένη η αντιβενιζελική αντιπολίτευση απέστειλε στον Βενιζέλο στο Παρίσι δήλωση στήριξης στην εξωτερική του πολιτική.
Το λάθος του Γούναρη
Το μεγάλο λάθος του Γούναρη και των άλλων ήταν ότι έπρεπε να τερματίσουν την εκστρατεία αποσύροντας τα ελληνικά στρατεύματα τον Φεβρουάριο του 1922. Κανείς δεν θα μπορούσε να πει τίποτε τότε και θα είχαν σώσει τον ελληνικό στρατό. Θα καθιστούσαν υπεύθυνους για την τύχη των μικρασιατικών χριστιανικών πληθυσμών τους συμμάχους, για λογαριασμό των οποίων εξάλλου είχαμε αναλάβει την εκστρατεία. Ο αείμνηστος Γούναρης αφού είδε και απόειδε με την υποκρισία των Άγγλων και την ανοιχτή εχθρότητα των άλλων συμμάχων, αφού δεν κατάφερε να πάρει την Άγκυρα, ούτε δάνειο κατάφερε να εξασφαλίσει αν και ειχε γυρίσει τις πρωτεύουσες ολου του κοσμου ,έπρεπε συντεταγμένα να αποχωρήσει,όπως απείλησε οτι θα κάνει στην γνωστή συγκινητική του επιστολή προς τον Λόρδο Κώρζον. Δεν το τόλμησε. Και το δεύτερο σημαντικό λάθος του ηταν οτι δεν τόλμησε να συγκρουστεί ανοιχτά με τον βενιζελισμό που τον υπονόμευε απο την πρώτη μέρα κηρύσσοντας δικτατορία,όπως είχε κάνει και ο Βενιζέλος το 1917,και στηριζόμενος στην γενιά των επιστράτων. Δεν το έκανε και πήγε σαν πρόβατο στη σφαγή.
Η μικρασιατική εκστρατεία είναι ενα ζήτημα που ακόμα και σήμερα διχάζει. Και ορθώς συμβαίνει αυτό διότι η ιστορία που διδαχθήκαμε δεν είναι καθόλου αντικειμενική εξιστόρηση γεγονότων αλλά πολιτικό αφήγημα. Είναι καιρός να καταδειχτεί οτι στην Ελλάδα υπάρχει μονο μια μεγάλη παράταξη η κεντροαριστερά, πρόγονος της οποίας είναι το κόμμα φιλελευθέρων του Βενιζέλου.
Είναι καιρός οι συντηρητικοί,οι αληθινοί δεξιοί να κοιτάξουν ξανά υπό άλλο πρίσμα την ιστορία της παράταξης.Χωρίς μια διαφορετική αφήγηση της ιστορίας δεν μπορεί να παραχθεί καμιά ουσιαστικά διαφορετική πολιτική.
