του Γιωργου Πισσαλίδη*
Μεγάλη αναταραχή προκλήθηκε όταν η Ινδικής καταγωγής, Ρεπουμπλικάνα κυβερνήτης της Νότιας Καρολίνας, Νίκι Χάλεϋ ζήτησε να αποσυρθεί η Σημαία της Συνομοσπονδίας των Νοτίων Πολιτειών από το Καπιτώλειο της Πολιτείας, αλλά και καθε δημόσιο χώρο. Αφορμή υπήρξε η εκτέλεση 9 αφρο-αμερικανών σε Επισκοπική εκκλησία του Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας από τον ψυχασθενή Ντύλαν Ρούφ στις 17 Ιουνίου 2015, ο οποίος σε παλαιότερη του φωτογραφία εικονιζόταν να κουβαλάει την σημαία του Νότου.
Η Κυβερνήτρια της Νότιας Καρολίνας Νϊκι Χέηλλυ που ζήτησε την απαγόρευση της Συνομοσπονδιακής σημαίας
Αμέσως ξανάρχισαν οι συζητήσεις που κρατούν ενάμιση αιώνα εάν η σημαία της Συνομοσπονδίας εκπροσωπεί την Παράδοση ή είναι έκφραση μίσους, ή αν ο Πολέμος για την Απελευθέρωση του Νότου έγινε για την ανεξαρτησία των Πολιτειών απέναντι στην συγκεντρωτική Oυασικτώνα, όπως την οραματιζόταν ο Τόμας Τζέφερσον ή για την υπεράσπιση της δουλείας και της ρατσιστικής πολιτικής. Γρήγορα όμως η πολιτική ορθότητα πέρασε στην επίθεση. Η πολυεθνική αλυσίδα λιανικού εμπορίου Walmart, το Amazon και το E-bay αποφάσισαν να σταματήσουν στην πώληση της Συνομοσπονδίακής σημαίας.
Η πολιτική ορθότητα κτυπάει τις κλασσικές ταινίες του Χόλλυγουντ
Αυτό όμως δεν επρόκειτο αν μας ενδιαφέρει, αν δεν είχε και αντίχτυπο στον καλλιτεχνικό κόσμο. Στις 24 Ιουνίου ο γνωστός σινεκριτικός Λού Λιούμερικ της “Νιου Γιόρκ Πόστ” ζητούσε να απαγορευτεί το “Όσα Παίρνει ο Άνεμος” ως ρατσιστικό φίλμ. Για αυτόν η ταινία βασίζεται στο βιβλίο της Μάργκαρετ Μίτσελ, η οποία ήταν υπερασπίστρια του “Χαμένου Αγώνα” του Νότου. Είναι μια ταινία που για αυτόν παρουσιάζει τους Βόρειους ως κακούς και τους μαύρους να αγαπάνε τα αφεντικά τους. Βέβαια ο παραγωγός Ντέηβιντ Σελζίνσκυ, ο οποίος ήταν ένας προοδευτικός Εβραίος, έκοψε για λόγους ελιγμού τα διάφορα “αράπης” που υπηρχαν στο βιβλίο και τα αντικατέστησε με αναφορές σε “σκουρόχρωμους”. Μπορεί στην ταινία να μην υπάρχει αναφορές στην Κου Κλούξ Κλάν, όμως υπάρχει μια σκηνή που υπαινίσσεται οτι ο Ρέντ Μπάτλερ (Κλαρκ Γκέημπλ) και ο Άσλεϋ Γουίλκς (Λέσλι Χάουαρντ) παρακολουθούν μια μυστική πολιτική συνάντηση μετά την επίθεση που δέχεται η Σκάρλετ Ο’ Χάρα (Βίβιαν Λή) και η οποία συμπεριλαμβάνει δράση με λευκές κουκούλες.
Μπορεί ο κριτικός να μην θεωρεί το “Όσα Παίρνει ο Άνεμος”, τόσο ρατσιστικό όσο “Γέννηση Ενός Έθνους” του Γκρίφιθ, όμως για αυτόν ο “ήπιος ρατσισμός” του όπως τον αποκαλεί είναι πιο απεχθής γιατί θεωρεί ότι ο Εμφύλιος δεν έγινε για την δουλεία, ένα θεσμό που όπως λέει η ταινία ρομαντικοποιεί. Όμως με μια τέτοια λογική, όποιος ιστορικός αποδεικνύει ότι ο Εμφύλιος δεν έγινε για την δουλεία , αλλά για την ελευθερία των Πολιτειών απέναντι στην κεντρική εξουσία της Ουάσινκτον, θα διώκεται. Εδώ να πούμε ότι μέχρι τώρα η “Γουώρνερ” δεν ήθελε να ακούσει για σχέση του “¨Οσα Παίρνει ο Άνεμος” με τον φυλετισμό. Όμως στο BlueRay μαύροι και λευκοί ιστορικοί δηλώνουν ότι η ταινία περνάει την άποψη ότι η δουλεία δεν είναι κάτι άσχημο..
Και όμως υπάρχουν κριτικοί που ζητούν την απαγόρευση του “Όσα Παίρνει ο Άνεμος”
Εδώ να πούμε ότι το αριστούργημα του Γκρίφιθ ήταν εκείνη η ταινία που άλλαξε τον τρόπο που γινόταν οι ταινίες, χάρις σε καινούργιες τεχνικές, όπως παράλληλο μοντάζ και πανοραμίκ πλάνο, που μετέτρεψε τον Κινηματογράφο σε Τέχνη και άνοιξε τον δρόμο για επικές ταινίες όπως το “Όσα Παίρνει ο Άνεμος”, αλλά και τις ταινίες σοσιαλιστικού ρεαλισμού του Αϊζενστάιν, όπως το “Θωρηκτο Ποτέμκιν”. Αυτή η ταινία πάντα βρισκόταν μέσα στις 100 καλύτερες ταινίες (παλαιότερα μέσα στις 10 κορυφαίες), αλλά τα τελευταία 5 χρόνια δεν αναφέρεται καν στις λίστες του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Κινηματογράφου. Η αιτία ότι οι σημερινοί κριτικοί θεωρουν ότι εξυμνεί την Κου Κλουξ Κλάν, κάτι που πάντα λεγόταν, αλλά κανείς δεν αμφισβητούσε την καλλιτεχνική της αξία.
Θύμα έχει πέσει και η σειρά “Ντιούκς’ (1979-1985) όπου τα δύο ξαδέλφια Μπό και Λιούκ Ντιούκ οδηγούσαν το αμαξι με το όνομα “Στρατηγός Λή”. Φυσικά δεν υπήρχε τίποτα ρατσιστικό στην σειρά παρά πλάκες σε βάρος του διεφθαρμένου σερίφη, κυνηγητά με τον “Στρατηγό Λη” και τα καυτά σορτς της ξαδέλφης Νταίηζυ. Παρόλα αυτά, η “Γουώρνερ” έχει αποφασίσει να σβήσει την σημαία του Νότου από τα αυτοκινητάκια απομιμήσεις του “Στρατηγού Λη”.
Ακόμα και οι τηλεοπτικοί “Ντιούκς” έπσαν θύμα της πολιτικής ορθότητας
Τα συγκροτήματα του σάουθερν ροκ για για τoνόημα της Dixie
Εδώ να πούμε ότι η Συνομοποσνδιακή σημαία υψώθηκε μετα τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως σύμβολο αντίστασης στην πολυπολιτισμικοτητα, όπως έκανε το 1963 ο κυβερνήτης της Αλαμπάμα, Τζώρτζ Γουάλλας κατά την διάρκεια της επίσκεψης του τότε Γενικού Εισαγγελέα Ρόμπερτ Κέννεντυ. Μέχρι τότε χρησιμοποιόταν σε εκδηλώσεις για τους βετεράνους του Εμφυλίου, όπως μνημόσυνα η ακόμη αναπαραστάσεις μαχών. Όταν όμως την σήκωσαν τα συγκροτήματα του Νότιου Ροκ, όπως οι “Λύνερντ Σκύνερντ” και οι “Τσάρλυ Ντάνιελς Μπάντ” η οι “παράνομοι της κάντρυ”, όπως ο Χανκ Γουίλλιαμς Τζούνιορ και ο Ντέηβιντ Άλλαν Κόε, έγινε συμβολο της περηφάνιας των Νοτίων για την κουλτούρα τους και την καταγωγή τους.
Ποια όμως είναι η άποψη των συγκροτημάτων του σάουθερν ροκ σήμερα για το νόημα της Συνομοσπονδιακής σημαίας; Kατ’ άρχήν υπάρχουν οι “Λυνερντ Σκύνερντ” που στο “Sweet Home Alabama” υπερασπίσθηκαν τις πολιτιστικές ιδιοσυγκρασίες του Νότου, ενώ εξύμνησαν τον τελευταίο στρατιώτη του Νότου στο “The Last Rebel”. Πρίν τρία χρόνια ο Γκάρυ Ρόσσινκτον, κιθαρίστας και ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος, είχε δηλώσει ότι οι “Λύνερντ Σκύνερντ” δεν θα πουλάνε την σημαία του Νότου στα πωλητήρια τους. Αυτό δε το δικαιολογούσε ότι πλέον την χρησιμοποιούν η Κου Κλούξ Κλάν και οι ναζί σκίνχεντς, οι οποίοι στην πραγματικότητα την “απήγαγαν” από την παράδοση της και την κληρονομιά των στρατιωτών.
Οι Λϋνερντ Σκύνερντ σηκώνουν περήφανοι την Συνομοσπονδιακή σημαία
Φυσικά η αντίδραση των οπαδών ήταν να τους ξεφωνήσουν ως απατεώνες, ψεύτικους και “ποζάτους Νότιους”. Όμως μετά από λίγο αφού ηρεμούσαν τα πράγματα, ο Ρόσσινκτον θα δήλωνε:”Ο Τζώννυ Βαν Ζάντ συνεχίζει να τυλίγει την Συνομοσπονδιακή σημαία γύρω από το μικρόφωνο και απλώνει μία πάνω στο πιάνο. Δεν θέλουμε να πληγώσουμε κανενός τα αισθήματα, αλλά είμαστε ακόμα τόσο περήφανοι που είμαστε από τον Νότο, που κυματίζουμε την σημαία”. Ενώ ο δεύτερος κιθαρίστας του συγκροτήματος, Ρίκυ Μέντλοκ, δήλωνε “Να σου πώ για να καταλάβεις. Δεν έχει κάνει να κάνει με το μίσος. Η υπόθεση με την Συνομοσπονδιακή σημαία έχει υπερφουσκωθεί πέρα από τις σωστές διαστάσεις. Αν ο Νότος είχε νίκήσει, αυτή θα ήταν η εθνική σημαία. Αλλά δεν νίκησε. Είναι Παράδοση, δεν έχει να κάνει με το μίσος”.
Αντίθετη είναι η άποψη του Πάτερσον Χούντ των “Ντράιβ Μπάυ Τράκερς”, του συγκροτήματος που τα τελευταία χρόναι έχει ταυτιστεί όσο κανένα με το “σάουθερν ροκ”. “Είμαι από την Αλαμπάμα. Έζησα στον Νότο ολόκληρη την ζωή μου. Εχω προγόνους που πολέμησαν σε αυτόν τον πόλεμο που έγινε για λάθος λόγους, αλλά είναι πολύ πίσω στο παρελθόν. ΟΕμφύλιος έγινε πριν από 150 χρόνια. Είναι καιρός να προχωρήσουμε μπροστά. Η σημαία συμβολίζει μια πράξη πολέμου ενάντια στις Ηνωμενες Πολιτείες”
Ο ίδιος θεωρεί ότι η Συνομοσπονδιακή σημαία σχετίζεται με τον ρατσισμό. “Είναι σαν την σβάστικα, η οποία υπήρχε για χιλιάδες χρόνια, αλλά πάντα θα ταυτίζεται με το Ολοκαύτωμα. Το ίδιο ισχύει για την Συνομοσπονδιακή σημαία και τα γεγονότα της προηγούμενης εβδομάδος πρόσθεσαν μια νέα διάσταση”
Μια τέτοια δήλωση δεν μπορεί παρά να εξοργίζει τους οπαδούς του σάουθερν ροκ. Εμείς βέβαια ταυτιζόμαστε με την αποψη των Λύνερντ Σκύνερντ, όμως δεν μπορούμε να μην σκεφτούμε ότι με αφορμή ένα γεγονός, που μπορεί να είναι και στημένο, η πολιτική ορθότητα που κατευθύνεται από τις πιο ακραίες πτέρυγες του Δημοκρατικού Κόμματος, έχει κυριαρχήσει στην πολιτική και καλλιτεχνική ζωή των Η.Π.Α.
*O Γιώργος Πισσαλίδης έχει γεννηθεί στην Θεσσαλονίκη και ζει στην Αθήνα. Είναι καλλιτεχνικός συντάκτης και κριτικός κινηματογράφου. Έχει σπουδάσει Αγγλική Φιλολογία – Φιλοσοφία και έχει παρακολουθήσει μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης στο DereeCollege Αγίας Παρασκευής. Έχει σπουδάσει Δημοσιογραφία στο “Δημοσιογραφικό Εργαστήρι” και σκηνοθεσία κινηματογράφου στην Σχολή Χατζίκου. Έχει εργαστεί επί σειρά ετών ως συνεργάτης των κυριότερων ελληνικών μουσικών περιοδικών (Ποπ & Ροκ, Jazz & Τζαζ, Οζ, Δίφωνο), αλλά και «έθνικ» περιοδικών του εξωτερικού (FolkRoots, GlobalRhythm) Έχει γράψει το κεφάλαιο για την ελληνική μουσική στον διεθνούς κύρους «έθνικ» οδηγό «TheRoughGuideonWorldMusic: Europe, Asia & Pacific», που κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Penguin. Έχει επιμεληθεί τις σημαντικές συλλογές ελληνικής μουσικής ΤheRoughGuidetotheMusic (WorldMusicNetwork, 2001) και Grecia: DeOrienteYDeOccidente (Resistencia, 1999) σε Αγγλία και Ισπανία αντίστοιχα. Έχει υπάρξει συνεργάτης της “Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας” την περίοδο 1998- 2003. Εδώ και 11 χρόνια αρθρογραφεί για την εθνική κουλτούρα, τον Δεξιό και χριστιανικό κινηματογράφο. Με αυτό το αντικείμενο είναι τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας “Ελεύθερος Κόσμος”, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε πολλά ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα όπως Ελληνικές Γραμμές, Τόλμη (το περιοδικό της Αρχιεπισκοπής Αθηνών), Ελληνική Αγωγή, Τότε, Λαβύρινθος, Patria, κλπ.. Έχει πραγματοποιήσει ομιλίες για διάφορα θέματα (βιβλιοπωλείο Λόγχη, Δεσμοί Ελλήνων, Φεστιβάλ Patria, Σύλλογος Θερμοπύλες κλπ), και έχει φιλοξενηθεί στον τηλεοπτικό σταθμό Τηλεάστυ. Από το 2012 παρουσιάζει την καθημερινή εκπομπή “Η τέχνη στα ορθά” στο διαδικτυακό ραδιόφωνο “Ράδιο Axis“. Τέλος από τις αρχές του 2013 είναι υπεύθυνος της ιστοσελίδας “Διανεμισμός” όπου προβάλει την ομώνυμη παραδοσιοκρατική άποψη για την οικονομία και την κρίση.
http://pissalidis.blogspot.gr/
