“Κεραυνός εν αιθρία”, η δολοφονία του νεαρού Άλκη στη Θεσσαλονίκη, υποκινούμενη από τυφλή οπαδική βία. Μια πράξη που έχει κατακλείσει τα ΜΜΕ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα πανέλ με καλεσμένους και ειδικούς από όλο το φάσμα της ιατρικής, της ψυχιατρικής, της παιδοψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, του αθλητισμού, της δικηγορίας, της αστυνομίας και γενικώς όλης της “εξειδικευμένης αμπελοφιλοσοφίας”…
Ένα τόσο απεχθές έγκλημα, είναι πράγματι κάτι το πρωτόγνωρο για την Ελληνική κοινωνία του 2022; Είναι κάτι το τόσο μη αναμενόμενο;
Δυστυχώς, όχι. Τέτοιου είδους εγκλήματα έχουν ξανασυμβεί στο πρόσφατο παρελθόν και η Ελληνική Πολιτεία, όλοι εμείς δηλαδή για να μην πετάμε το μπαλάκι στους καθ’ύλην αρμόδιους μονάχα, φαινόμαστε γι ακόμη μια φορά ανεπίδεκτοι μαθήσεως. Θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι μερικά από τα χαρακτηριστικά της φυλής μας είναι ότι δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας, ότι ξεχνάμε εύκολα και πως συγχωρούμε ακόμη ευκολότερα. Στις συμπεριφοριστικές αυτές παθογένειές μας, θα πρέπει να προσθέσουμε και την αδυναμία ή/και την λιποψυχία ορθής προσέγγισης της εγκληματικότητας.
Δολοφονίες γίνονται και θα γίνονται όσο θα υπάρχουν οργανωμένες κοινότητες και κοινωνίες ανθρώπων. Υπάρχουν οι προσωπικές έριδες, τα οικονομικά συμφέροντα, οι ψυχικές ιδιαιτερότητες, η “κακιά στιγμή” και χίλιες άλλες δυο αιτίες που αντικειμενικά καμία κοινωνία δεν έχει καταφέρει να εξαλείψει το φαινόμενο της δολοφονίας, απαρχής της ανθρωπότητας.
Τι μπορεί να κάνει τότε μια κοινωνία, μια οργανωμένη Πολιτεία ώστε να μειώσει δραματικά τέτοιου είδους εγκληματικές συμπεριφορές; Μήπως αρκεί η επιβολή της αυστηροτέρας των ποινών απέναντι σε έναν καταδικασμένο δολοφόνο; Στο Ιράν για παράδειγμα, οι δημόσιοι απαγχονισμοί δολοφόνων σε πανύψηλους γερανούς, είναι στην ημερήσια διάταξη κάθε μεγαλούπολης. Παρά το αποκρουστικό θέαμα, αυτή η αυστηρότητα δεν φαίνεται να βάζει φρένο στον αποκρουστικό αυτό “χορό των γερανών” προς τα ουράνια. Τα ίδια παντελάκη μου και την επόμενη ημέρα…
Αν οι δολοφονίες θεωρούνται η κορωνίδα των εγκλημάτων, μια επιμελής προσέγγιση θα πρέπει να γίνει από τα μικρότερα κλιμάκια εγκληματικότητας. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Για αρχή, μηδενική ανοχή σε ηπιότερης φύσης εγκλήματα, π.χ. διαρρήξεις, κλοπές, κλπ. Θα πρέπει να γίνει σαφές όχι μόνον στο νομικό μας σύστημα αλλά κυρίως κοινωνικά, ότι η διάρρηξη για παράδειγμα είναι παντελώς μη αποδεκτή και τιμωρείται αυστηρά με πραγματικές ποινές κάθειρξης. Παράλληλα, ο ιδιοκτήτης έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να προασπίσει την περιουσία του, την οικογένειά του και την εστία του με κάθε, μα κάθε τρόπο.
Κατά δεύτερον είναι εξίσου σημαντικό, αν όχι σημαντικότερο, ένας καταδικασθείς διαρρήκτης να αναμορφωθεί ουσιαστικά κατά τη διάρκεια της εξέτησης της ποινής του. Είναι καιρός πια το σωφρονιστικό μας σύστημα, να γίνει αντάξιο του τίτλου του οποίου φέρει. Τεχνικές και μεθοδολογίες αναμόρφωσης και σωφρονισμού πλέον όχι μόνο υπάρχουν, αλλά είναι και αποδοτικές. Τρανότερο παράδειγμα είναι η δραστική μείωση της επαναλαμβανόμενης εγκληματικότητας της αφρό-αμερικανικής κοινότητας στις ΗΠΑ επί προεδρίας Τραμπ, όπως τα στοιχεία και η ίδια η αφρο-αμερικανική κοινότητα έχει δηλώσει.
Ο τρίτος πυλώνας όπου η κοινωνία μας θα πρέπει να εστιάσει για την μείωση της εγκληματικής συμπεριφοράς, είναι το χτίσιμο ενός αξιακού συστήματος στους νέους. Ένα αξιακό σύστημα που θα δίνει έμφαση στην αξία της ανθρώπινης ζωής, που θα αντιστοιχεί την ιδιοκτησία με την εργασία. Ένα σύστημα αξιών βασισμένο γύρω από την φιλοπατρία, τη χριστιανική αγάπη, τον σεβασμό στο γυναικείο φύλο, της επιδίωξης δημιουργίας οικογένειας. Αξίες δηλαδή που έχουν μεγαλώσει αναρίθμητες γενεές Ελλήνων, εδώ και χιλιετίες.
Όταν λοιπόν όλοι οι τρεις ανωτέρω παράγοντες (αυστηρές ποινές, ουσιαστικός σωφρονισμός, παιδεία νέων) έχουν γίνει κτήμα της κοινωνίας μας τότε ναι, όντως, μια δολοφονία σαν αυτή του Άλκη θα είναι κάτι μη αναμενόμενο. Κάτι πραγματικά που θα πρέπει να μας ταρακουνήσει.
Και ποιός μπορεί να τα εφαρμόσει αυτά; Εδώ ακριβώς είναι η μεγάλη ευθύνη των πολιτικών ταγών της χώρας. Για να γίνουν όλα τα ανωτέρω, θα πρέπει πρωτίστως οι ίδιοι οι ηγέτες ή αυτοί που θέλουν να ονομάζονται ηγέτες τέλοσπαντων, να το πιστέψουν. Κατά δεύτερον, θα πρέπει να εμπνεύσουν στη κοινωνία αυτό το όραμα. Να εμφυσήσουν στον απλό εκπαιδευτικό, στον αστυνομικό, στον απλό πατέρα και μητέρα το όραμά τους, ώστε όλη μαζί η κοινωνία να εργαστεί προς αυτή τη κατεύθυνση.
Αλλά πέστε μου ειλικρινά, τι από όλα αυτά κάνουμε;
Μήπως οι ποινές στο νομικό μας κώδικα δεν είναι χάδι για οποιοδήποτε έγκλημα; Επί της ουσίας, χρειάζεται πραγματικά μεγάλη “προσπάθεια” για να καταλήξει κάποιος τρόφιμος των φυλακών στη χώρα μας. Όσο για σωφρονισμό; Μάλλον μιλάμε για μεταπτυχιακό στην εγκληματικότητα, κατά τη παραμονή κάποιου εντός φυλακής. Και τι γίνεται με το εκπαιδευτικό μας σύστημα και τα οικογενειακά πρότυπα; Ό,τι έχει να κάνει με το χτίσιμο συστήματος αξιών, το έχουμε παραγκωνίσει ως οπισθοδρομικό (βλέπε θρησκευτικά, γλώσσα, ιστορία, μητρικό/πατρικό πρότυπο, κλπ). Μήπως οι πολιτικές εν γένει που εφαρμόζονται δεν είναι εντελώς ηθελημένα ή άθελα προς αντιδιαμετρικά αντίθετες κοινωνικές αντιλήψεις και πρότυπα;
Η επόμενη ημέρα ενός δολοφόνου λοιπόν, παραμένει ίδια και απαράλλακτη με μία οποιαδήποτε άλλη ημέρα του. Δυνητικά εγκληματική. Και γι αυτό, υπεύθυνοι είμαστε όλοι μας.
